Środowisko akademickie, medyczne i sportowe żegna postać, której wpływu na rozwój polskiej rehabilitacji trudno przecenić. W niedzielę 30 listopada, w wieku 97 lat zmarł prof. dr hab. Aleksander Kabsch – wybitny ortopeda, były rektor Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu i jeden z ojców polskiego ruchu paralimpijskiego. Odszedł człowiek, który całe swoje życie poświęcił nauce i służbie drugiemu człowiekowi.
Kiedy w 1981 roku obejmował stanowisko rektora AWF Poznań, Polska wkraczała w burzliwy czas społecznych i politycznych przemian. Profesor Aleksander Kabsch został pierwszym demokratycznie wybranym rektorem tej uczelni, a jego kadencja w latach 1981–1985 zapisała się jako okres odpowiedzialności, rozwagi i otwartości na dialog. Ceniony za spokój i merytoryczność, potrafił łączyć wysokie wymagania z niezwykłą życzliwością – cechą, którą wspominało każde pokolenie studentów i współpracowników.
Pionier, który wyprzedzał epokę
Jego działalność naukowa od początku była ściśle związana z ideą, że ruch może leczyć nie tylko ciało, lecz także poczucie godności. Już w latach 50. jako młody lekarz zapoczątkował coś, co dziś określilibyśmy mianem rewolucji: organizował turnusy sportowo-rehabilitacyjne dla osób po amputacjach, wzbogacając je o naukę jazdy na nartach oraz inne aktywności sportowe.
To dzięki jego determinacji i wizjonerskiemu podejściu w 1961 roku zawarto przełomową umowę pomiędzy Związkiem Spółdzielni Inwalidów a Radą Główną Spółdzielczego Zrzeszenia Sportowego „START”. W tym samym czasie powstała w Poznaniu pierwsza w kraju Regionalna Komisja Wychowania Fizycznego i Sportu Inwalidów współtworzona i współkierowana przez profesora Kabscha.
Człowiek instytucja
Przez dziesięciolecia profesor Aleksander Kabsch, związany z AWF Poznań, kierował Zakładem Biomechaniki, Zakładem Biomechaniki Klinicznej i Katedrą Biomechaniki i Kinezyterapii. Pozostawił po sobie dzieło nie tylko naukowe, lecz także organizacyjne – w pełni nowoczesny model pracy z osobami o zróżnicowanych potrzebach.
Jego dorobek w dziedzinie biomechaniki, ortopedii i rehabilitacji sportowej obejmuje liczne publikacje, badania oraz projekty, które do dziś stanowią punkt odniesienia dla specjalistów. Ale nawet najbardziej imponujące osiągnięcia naukowe nie oddają w pełni jego znaczenia jako nauczyciela. Wymagający, a jednocześnie niezwykle sprawiedliwy, potrafił inspirować i budzić w młodych ludziach poczucie misji. Wielu dzisiejszych fizjoterapeutów, naukowców i trenerów podkreśla, że to właśnie profesor Kabsch pomógł im zrozumieć sens ich pracy.
Znaczenie wykraczające poza sport
W 2021 roku Polski Komitet Paralimpijski wyróżnił profesora Kabscha nagrodą specjalną „Przyjaciel Sportu Paraolimpijskiego”, doceniając jego wieloletni wkład w tworzenie warunków rozwoju dla sportowców, których talent i odwaga wymagały jednego: szansy.
Choć skromny, zawsze podkreślał, że sukces sportu osób z niepełnosprawnościami to dzieło pracy wielu ludzi. Jednak to on był jednym z pierwszych, którzy uwierzyli, że rehabilitacja może być przygodą, a sport – sposobem na odzyskanie pełni życia. Jego energia, poczucie humoru i niegasnący optymizm sprawiały, że wokół niego wszystko nabierało tempa i sensu.
Pozostawił po sobie więcej niż dorobek naukowy
Śmierć profesora Aleksandra Kabscha to ogromna strata dla świata nauki, medycyny i sportu. Odszedł rektor demokratycznej przemiany, lekarz patrzący zawsze dalej niż inni i człowiek głęboko przekonany, że każdy zasługuje na szansę, aby stanąć na starcie własnej drogi.
To, co stworzył – idee, programy, instytucje – będzie żyło w tysiącach osób, którym pomógł odnaleźć w sporcie nie tylko sprawność, ale i siłę.
_____
Fot. Bartłomiej Zborowski/Polski Komitet Paralimpijski